Duygularımızın Yöneticisi İkinci Beynimiz

Tıbbın babası Hipokrat; “Bütün hastalıklar bağırsaktan başlar. Bağırsak hasta ise vücudun geri kısmı da hastadır” demiştir. Bağırsak mikrobiyotasının, insanlarda beyin gelişimi, davranışlar ve duygu durumunu etkileyen önemli bir unsur olduğu ileri sürülmektedir. Yaşamın erken dönemlerinde mikrobiyotada meydana gelen düzensizliklerin nörogelişimi etkileyerek yıllar sonra olumsuz ruh sağlığı sorunlarının ortaya çıkmasına yol açabileceği bildirilmiştir. Çalışmalar, bağırsak bakterilerinin dengesinin değişmesinin sadece beyindeki kimyasalların seviyesini değiştirmediği, aynı zamanda davranışlarda da belirgin değişimlere neden olduğunu göstermiştir.

Bağırsakların bazı stres, endişe ve korku gibi duygularla bağlantılı olduğu ve bu duyguların da sezgiyle bağlantılı olduğu artık kesinlikle bilinmektedir. Bu sebeple duygu durum ve kaygı bozuklukları (depresyon, bipolar bozukluk vb.) gibi beynimizde dönüp duran düşüncelerden en çabuk etkilenen organ da mide ve bağırsaklardır. Okula başlarken karnı ağrıyan çocuk, sunum yapacağı zaman ishal olan şirket yöneticisi veya yeni başlangıçlarda hep kabız olan birisi bu duruma verilebilecek olumsuz örneklerdendir. Duygusal mesaj dediğimizde olumluları da görmezden gelemeyiz. Örneğin âşık olan insanın midesinde kelebekler uçuşması bu duruma verilebilecek en iyi örnektir.

Bağırsaklar sindirim sisteminin kumanda merkezidir. Bağırsaktaki ortam için önemli olan faktörlerden biri besinlerin geçiş süresidir. Geçiş ne kadar uzun sürerse o kadar fazla çürüme ve mayalanma gerçekleşir. Doğru beslenme ile sağlıklı bir bağırsaktaki normal geçiş süresi 24 saat, en fazla 36 saattir. Daha uzun geçiş süreleri tıkanma ve birikimlere, sonuçta kronik oto-intoksikasyonlara neden olurlar. Psişik etkileri isteksizlik, kronik yorgunluk, başarı ve konsantrasyon güçlüğü, depresyon ve apati şeklinde görülür. Bunlar gibi duygu durum bozukluklarında her zaman antidepresan kullanmaktansa bağırsak florasını düzenlemek ve yararlı bakterilerin büyümesini teşvik eden besin takviyeleri oldukça önemlidir. Probiyotik ve prebiyotiklerce zengin besin desteğinin bağırsak-beyin eksenini pozitif olarak etkileme ve psikiyatrik hastalık semptomlarını iyileştirme potansiyeli olduğu söylenebilir.

Rafine karbonhidratlar, şeker ve doymuş yağ asitleri bakteri dengesini bozmaktadır. Probiyotiklerce zengin yoğurt, kefir, salamura gıdalar, turşu, kombucha çayı, prebiyotiklerce zengin kahverengi deniz yosunu, kepekli tahıllar, meyveler, sebzeler, kuru meyveler, fındık, ceviz, badem, kurubaklagiller, muz, enginar, kuşkonmaz bağırsak bakterilerini ve onların faaliyetlerini desteklemektedir.

Bedenimizdeki mutluluk hormonu serotoninin yaklaşık %90’ı bağırsaklarda bulunuyor. Bunun yanı sıra Dopamin’in de yaklaşık %50’sinin bağırsaklarda üretildiği artık modern tıpta da ka­bul görmektedir. Nörotransmitterler ve nöromodülatörler, sinir sistemi içerisindeki kimyasal iletişimin temel birimleridir. Serotonin beynin, istiridye, salyangoz, ahtapot, kalamar, muz, ananas, erik, fındık, süt, hindi, ıspanak ve yumurta gibi besinlerde bulunan triptofandan ürettiği önemli bir nörotransmitterdir. Uyku, iştah ve dürtü kontrolünün düzenlenmesi serotoninin görevleri arasındadır ve artmış serotonin seviyesi, ruh halinin iyi olması ile ilişkilidir. Beyindeki serotonin sentezi triptofan varlığına bağlıdır. Serotonin, sindirim sistemini sakinleştirir, peristaltik ve sekretuar refleksleri başlatır. Tamamlayıcı tıbbın öncü isimlerinden biri olan Prof. Dr. Horst Ferdinand Herget “Duygular karında oluşur ve karında etkili olur” demiştir. Yine Cemal Süreyya “Yemek yemek üstüne ne düşünürsünüz bilmem, ama kahvaltının mutlulukla bir ilgisi olmalı” demişti. Elbette ilgisi var, çünkü süt ve süt ürünleri, peynir, yumurta kahvaltının vazgeçilmezleri mutluluk hormonu serotonin sentezleyen besinlerdir.

Bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik halinde olabilmemiz için yani vücudumuzun sağlıklı olabilmesi için ikinci beynimiz bağırsaklarımızı sağlıklı tutalım. Mutlu ve sağlıklı bağırsaklar, mutlu ve sağlıklı bir insan demektir.

Sağlıklı ve güvenli çalışmalar dilerim.