Tükettiğimiz Gıdalar Güvenli mi?

Değerli okurlarım, bu yazımda İş Sağlığı ve Güvenliği alanı yanında diğer bir uzmanlık alanım olan Gıda Bilimi’ ne kısa bir giriş yapacağım.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) “ Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik halidir “ diyerek sağlığın ne olduğunu tanımlamıştır. Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmemiz için en temel ihtiyacımız ve hakkımız sağlıklı beslenmedir. Sağlık beslenebilmemiz için ise tükettiğimiz gıdaların güvenli ve güvenilir olması gerekir.

En sade tanımla Güvenli Gıda; insan sağlığı için tehlike oluşturmayan ve tüketime uygun olan gıdadır. Daha geniş anlamda ise Güvenli Gıda şu şekilde tanımlanır: Gıda kaynaklı hastalıklara neden olan biyolojik, fiziksel ve kimyasal etkenleri önleyecek şekilde işlenerek hazırlanan, depolanan ve son tüketiciye sunulan gıdalardır. Gıda için tehlike oluşturabilecek fiziksel etkenler; taş, toprak, metal, cam, kemik, tahta, saç vb. yabancı maddelerdir. Kimyasal etkenler; hayvancılıkta ve bitkisel üretimde kullanılan veteriner ve zirai ilaç kalıntıları ve deterjan kalıntılarıdır. Çevresel kaynaklardan bulaşabilen ağır metaller veya gıda işleme aşamalarında oluşan bazı zararlı bileşiklerdir. Ayrıca ambalaj materyali kaynaklı kimyasal bulaşmalar ve uygunsuz kullanılan katkılar da kimyasal tehlikeler arasında sayılmaktadır. Mikrobiyolojik tehlikeler ise; gıdalarda bakteri, küf, virüs, parazit gibi mikroorganizmaların ve onların bırakmış oldukları birtakım zehirli maddelerin varlığı ve haşerelerden kaynaklanan tehlikelerdir.

Gıda üreticileri ürünlerini Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi prensibi ile üretmeli ve yine aynı sistemle son tüketiciye ulaşmasını sağlamalıdır.

Gıda Güvenliğinin sürdürülebilir olması için ihtiyaç duyulan temel ilkeleri şöyle sıralayabiliriz:

• Tarladan çatala gıda zincirinin tüm aşamalarının bir bütün olarak ele alınması ve tüm aşamalarda ürünün izlenebilir olması,
• Gıda Güvenliği Yönetim Sisteminin temel bileşeni olan Risk Analizi ve Değerlendirme,
• Üreticilerin sorumluluğu ilkesi,
• Tüketicilerin kamu kurum ve kuruluşlarından açık ve kesin bilgi alma hakkına sahip olmaları.

Tükettiğimiz gıdaların güvenli olup olmadığını nasıl anlarız?

• Öncelikle sağlıklı beslenme bilincini göz önünde bulundurarak “güvenli gıda” arayışı ile alışverişe çıkılmalıdır.
• Açıkta satılan, etiketsiz, üretim izni olmayan ürünler tercih edilmemelidir.
• Güvenli gıda üretimi yapan üreticiler tercih edilmelidir.
• Ürünlerin ambalaj üzerinde yazan beslenme değerleri, son kullanma tarihi, üretim izni gibi bilgilere dikkat edilmelidir.
• Etiketi tahrip olmuş, yırtılmış ürünler tercih edilmemelidir.
• Ürünlerin ambalajlarının kırılmamış, bozulmamış, şişkinlik yapmamış olmasına dikkat edilmelidir.
• Ürünlerle ilgili yaşanabilecek herhangi bir sıkıntı olması ihtimaline karşı, fiş/fatura gibi belgeler bir süre saklanmalıdır.
• Bilinçli tüketiciler her zaman üreticilerin daha sağlıklı ve güvenli gıda üretmesini zorunlu kılacaktır.

Gıdaları güvenli ve sağlıklı tüketmenin püf noktalarını ise şöyle sıralayabiliriz:

• Güvenlik için işlem görmüş gıdaları tercih edin.
• Gıdayı doğru pişirin.
• Pişirilmiş gıdaları kısa zamanda tüketin.
• Pişmiş gıdaları uygun koşullarda saklayın.
• Pişmiş gıdaların tekrar ısıtılmasını doğru yöntemlerle yapın.
• Pişmiş gıdaların çiğ gıdalarla temas etmemesine dikkat edin.
• Gıda hazırlığı sırasında ellerinizi sık sık yıkayın.
• Tüm mutfak yüzeylerini titizlikle temizleyin.
• Gıdaları böcekler, kemirgenler ve diğer hayvanlardan koruyun.
• Temiz su kullanın.

Böylece bilinçli bir şekilde daha sağlıklı ve güvenli gıda tüketebiliriz.

Sonraki yazılarımda Gıda Bilimi üzerine daha ayrıntılı paylaşımlarla sizlerle olacağım.

Sağlıklı ve güvenli çalışmalar dilerim.