Bir Farkındalık Sohbeti İle Ücret Ve Yıllık İzinlerde Zaman Aşımı Süreleri

Susuzluktan kırılan bir köpek devamlı olarak su kuyusuna gelip tam su içecekken, su da kendi yansımasını görmekte, kendini başka bir köpek sanmakta suyu içmeden geri dönmektedir.

Sonunda susuzluğa dayanamayan köpek suya atlar kendi gölgesini görmediği için suyu içer, susuzluğunu giderir.

Bu hikâyeyi duyduğumda acaba dedim, hedeflerim ile aramdaki engel kendim miyim yoksa korkularım mı…?

Söyler misiniz, Sizlere kendinizle yüzleşme noktasında ipuçları verilse ve bu sizin hayatınızda bir şeyleri fark etmenizi ve gelişmenizi sağlasa nasıl hissederdiniz?

Önemli olan kendin olma mevzuudur. iş yaşamı ise, belki de hayatımızdaki rollerimizden biridir sadece ancak en çok zamanımızın geçtiği yerdir,  iş yaparken hak ve ödevlerimizi bilmek önemlidir, çünkü bizi değerli ve güçlü kılar. Gerek kendi kendimize gerek bir eğitimle temel iş kuralları ve çalışma mevzuatı öğrenilip kendimize armağan edilebilir, ya da eski inanışlarla aynı bilindik patikadan yürüyüşe devam edilebilir.

Lise sonrasıydı, kısa süreler halinde Matbaa da, Dönerci de, Muhasebeci de ve Tüpçü ’de çalıştım, Çalışma hayatının sertliği, iş kuralları ve çocukluktan ayrılma üzüntüsü ile ilk defa yüzleştim, oysa Annem yemez yedirir, içmez içirirdi… Tam da bu noktalarda çalışma hayatındaki kuralları hak ve ödevleri öğrenmeye başladım… Ekrem Abinin muhasebe ofisine başlayarak ise hayatımın yönünü Muhasebe, Vergi, SGK ve İş mevzuatından yana çevirmiş oldum… Hayatımda yer almış kişilere, olaylara ve durumlara minnettarım.

Kimler hangi işlerde çalışıyor ya da kimleri istihdam ediyor bilinmez ancak işçi, işveren arasındaki sözleşme, işçinin sadakatli olmasını, sözleşme hükümlerine riayetini, işine özen göstermesini, iş ve üretim ile öğrendiği sırları açıklamamasını, rekabet etmemesini doğurur. Özetle işverenin çıkarlarını koruma yükümlülüğü vardır. İşverenin Yükümlülüklerine ise ücret ödeme, Hafta Tatili kullandırma, İş güvenliği tedbirleri, yıllık izin verme, Ara dinlendirmesi verme gibi örnekler verilebilir. Ana konu ise gerek işçi gerek işverenin kendine gösterdiği öz saygıda gizlidir.

Öte yandan İşçi alacaklarından bahsedilir ancak zaman aşımı süreleri ve oluşan hak kayıpları pek bilinmez,  Ücret ve Fazla mesai hakkı, Kıdem ve İhbar tazminatı hakkı konuşulur ama zaman aşımı süreleri konuşulmaz. Yıllık izin ve Hafta tatili ücreti ne kadar bir süre içinde talep edilebilir, Primler gibi ek ödemeler de hak kaybı ne zaman oluşur?  Sürelerin başlangıcı nasıl hesaplanır?

İşçinin yasal ücret haklarından olan yukarıda bahsedilen tüm kalemler ve Tazminatlar için zaman aşımı süresi 5 Yıldır ve 5 Yıllık süre alacağın muaccel olduğu ya da hakkedildiği günden başlar. 25 Ekim 2017 Öncesi işten ayrılanlar için ise Yıllık İzin Ücreti ve tazminatlarda zaman aşımı 10 Yıldır ve bir geçiş süreci sonrasında zaman aşımı 5 Yıla düşüyor.

Sosyal haklardan Hafta tatili, Resmi ve Dini bayram günleri kullanılması gereken haklar olup bu günlerde çalışılması durumunda ise zaman aşımı bu günden itibaren 5 Yıl olacaktır.

Kanun gereği Yıllık izin hakkından feragat edilemez, vazgeçilemez, Yıllık izin yerine para önerilemez ancak işçi işten ayrıldığında kullanılmayan izin hakkı kendisine son Brüt maaş tutarı üzerinden dikkate alınarak ücret şeklinde verilir, ek ödemeler dikkate alınmaz ve zaman aşımı yine beş yıldır.

Yıllık izin süreleri ise hizmet süresi ile hesaplanır,

1. a) Bir yıldan beş yıla kadar hizmeti olanlara on dört gün,
2. b) Beş yıldan fazla on beş yıla kadar hizmeti olanlara yirmi gün,
3. c) On beş yıl ve daha fazla hizmeti olanlara yirmi altı günden,

Az olmayacak şekilde kullandırılır.

On sekiz yaştan küçük işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.

Soru sorma ve bilme döngüsünü anlatan eski bir atasözü ile yazıyı kapatalım:

Sormaz ki bilsin, sorsa bilir. Bilmez ki sorsun, bilse sorar.

Sağlıcakla kalın…