Zamlı 2022 Allah’a Emanet & Kazakistan Tedirgin Ediyor

Millet yılbaşını kutlarken yeni yıla dakikalar kala yılbaşı hediyesini devletten aldı, zam üstüne zam kararları açıklandı.

2021 yılı hayat pahalılığı açısından oldukça zor geçmiş umutlar 2022 yılana kalmıştı ama zam açıklamaları umutları daha yeni yıla girmeden tüketirken uzmanlar 2020 Şubat ayını daha şimdiden “Kara Şubat” olarak yorumlamaya başladılar.

2022’nin ilk zammı elektriğe geldi 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren mesken aboneleri için aylık 150 kWhe kadar olan tüketim miktarları için nihai fiyat 1,37 TL/ kWh, aylık tüketimlerin 150 kWhın üstündeki kısmı için ise 2,06 TL/ kWh olarak uygulanacak. Bu açıklama elektriğe konutlarda 150 kWh’ın altında kalan tüketim için yüzde 52, üzerindeki tüketim içinse yüzde 127 zam anlamına geliyor.

Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ’nin (BOTAŞ) 2022 yılı Ocak ayı doğalgaz toptan satış fiyat tarifesine göre konutlarda kullanılan doğalgaza % 25, sanayi ve ticari kuruluşlara sağlanan doğalgaza ise % 50 zam yapıldı.

2021 yılın zam şampiyonu akaryakıtta zamlardan yeni yıla girmeden nasibini aldı, 1 Ocak itibariyle benzin, motorin ve LPG’ye yeni zamlar geldi.  Motorine 1 TL 29 kuruş, benzine 61 kuruş, LPG’ye 78 kuruş zam yapıldı.

Akaryakıta zam yapılırda köprü ve tünel geçişlerine yapılmaz mı?

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İstanbul’da 1 Ocak’tan itibaren geçerli olacak köprü ve Avrasya Tüneli ücretlerinin “Boğaz Köprülerinde tek yön otomobil geçiş ücreti 8,25 TL olarak yükselirken 2022 yılı itibariyle geçiş ücreti tek yön değil çift yönlü olacak ve araç sahipleri toplam 16,50 lira ödeyecek. Avrasya Tüneli’nde ise otomobil geçiş ücreti 05:00 -24:00 saatleri arasında tek yönde 53 TL, 00:00 – 05:00 saatleri arasında yüzde 50 indirimli olarak 26,50 TL olarak belirlendi.

Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV)  %25, 1 Ocak itibariyle pasaport, ehliyet, harç ücretleri ve ödenecek trafik cezalarına % 36,20 zam geldi. 1 Ocak 2022’den geçerli olmak üzere süresi 6 ay olan pasaport için 339 lira, 3 yıldan fazla süreli olanlar için 1477 lira ödenecek. 820 TL olan B sınıfı ehliyet harcı ise 2022’de 1116 TL olacak.

Dolar düştü fiyatlarda düşecek deniyordu ama tam tersi oldu, dolar yeniden 13TL’yi geçti markette manavda pazarda fiyatlar düşmek yerine yine artarken açıklanan son zamlarla hayat pahalılığı iki kat daha artmış oldu, çünkü enerjiye gelen zam tüm ürünlere yansıyacak.

Yeni zamlar her zaman olduğu gibi muhalefetin gündemindeydi ama halk tepkisini sosyal medyada gösterdi ve herkese veryansın etti ama zamlar pazartesinden itibaren uygulanacak kısaca halk Allah’a emanet.

Kazakistan Tedirgin Ediyor

Kazakistan’da hayat pahalılığı ve demokratik haklar bahane edilerek başlayan protestolar ülke geneline yayılmaya devam ederken can kayıpları artmaya devam ediyor, yönetim ise ülkeyi dış dünyaya kapattı.

Kazakistan hükümeti petrol gazı (LPG) fiyatlarına yüzde yüz zam yapınca halkın protestosuyla karşılaştı ama bu kadar sert tepki geleceğini sanırım beklemiyorlardı.

Kazakistan’da işçi eylemleriyle başlayan ve tüm ülkeye yayılarak siyasi iktidarın ve anayasanın değişmesi talepleriyle genişleyen halk hareketi şimdilik devlet şiddetiyle bastırılmaya çalışılıyor.

2 Ocak 2022’de LPG fiyatının ikiye katlanmasıyla başlayan protestolar başlangıcında Janaozen’de petrol işçilerinin katılımıyla 3 Ocak’ta tüm Mangistau ve Atırau bölgesine de yayılan bir genel grev olduğunu hatırlatmış olalım. Bir gün sonra ise greve ABD’li Chevron enerji tekelinin ortağı olduğu Tengizchevroil şirketinde çalışan petrol işçileri destek verince Aktobe ve Batı Kazakistan ile Kızılorda bölgelerinde grevler yayılmış oldu ve Karaganda bölgesinde ArcelorMittal Temirtau şirketinin maden işçilerinden destek gelince grevler protestolara ardından devlet binalarına saldırılara yöneldi.

Kazakistan yönetimini tedirgin eden gelişme ise 4 Ocak’ta Atırau, Uralsk, Aktyubinsk, Kızılorda, Taraz, Taldikorgan, Turkestan, Çimkent, Ekibastuz’da; Almatı bölgesindeki şehirlerde ve Almatı’da süresiz mitingler başlarken polisle göstericilerin çatışması sonucunda şehir yönetim binası geçici olarak protestocuların ele geçti.

Kazakistan’da son iki yıldır iktidara yönelik tepkiler olmasına rağmen Çin yanlısı Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev yönetimde daha baskıcı olmayı tercih etmişti, ülkede son yıllarda yolsuzluklara karşı protestolar yapılmasına rağmen başkanlık sistemi gereği illere ve ilçelere atanan başkanlar halk üzerinde baskıların artmasına neden olmuştu.

Protestoların şehirlere yayılması üzerine hükümet geri adım attı ama protestolar bitmedi Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütünden (KGAÖ)  “Barış gücü” adıyla yardım istendi.

Kazak gazeteci Nazgül Kenzhetay, ülkede yaşanan gelişmelerle ilgili, Twitter hesabından “60 Tenge olan gaz fiyatı 1 Ocak itibarı ile 120 Tenge oldu. Karar Aktav genelinde hoşnutsuzluğa neden oldu. Protestocular Aktav ve Janaözen yollarını kapattılar. Ardından hükümet gaz fiyatını 120’den 85-90 Tenge’ye düşürme kararı aldı. Kazakistan hükümetinin bu hamlesi ne kadar işe yarar? Maalesef gaz fiyatının düşürülmesi sorunun çözümü değil, popülizmdir. Birkaç ay içinde ticari gazın fiyatı tekrar yükselecek. Bunun nedeni, dünya pazarındaki ticari gaz fiyatının keskin bir şekilde artması. Hiçbir hükümet ticari gazın fiyatını kontrol edemez. Dünya gaz fiyatları çok yüksek ve gaz hacmi yetersiz. Kazakistan’da sosyal huzursuzluğa yol açan sebep sadece azalan gelir ve işsizliğin artması değil. Sosyal gruplar arasında çoklu gelir farklılıkları; Yerel ve merkezi hükümet kurumlarının düşük yeterlilik düzeyi nedeniyle ülkenin verimsiz yönetimi. Yoksulların sosyal güvenlik düzeyinin düşük olması vb. Hükümete ve onun kamu idaresi kurumlarına olan güvenin zayıflaması” bilgisini paylaşırken son gelişme olarak “Mangistau bölgesinde gaz fiyatları 70 Tenge (2,16 TL) olacak. Devlet komisyonu ve aktivistler böyle ortak bir karara varmış. Yalnız bu fiyatlar sadece Mangistau’da. Yani aktif protesto olan yerde, protestoların zayıf olduğu yerlerde henüz fiyat indirimi yapılmadı” paylaşımında bulundu.

Dünya siyaseti için flaş gelime ise Kazakistan konusunda “Barış gücü” ismiyle Rusya, Hava İndirme Kuvvetleri’nin yaklaşık 29 bin kişilik 45. Tugayı’ndan, İvanovo ve Ulyanovsk hava indirme birliklerini Kazakistan’a gönderdi ve ilk teki ABD’den geldi. Rus Hava İndirme Birliklerinin 45. Tugay’ı daha önceki yıllarda Çeçenistan’da, Abhazya- Gürcistan ve son olarak Ukrayna ile Suriye’de görülmüştü. 45. Hava İndirme Tugay’ı gerilla taktiğini iyi uygulayan terörle mücadelede başarılı personelden oluşuyor.

Kazak yönetiminin Çin’e yaklaşmasından hoşnut olmayan Rusya bundan sonra Kazakistan’dan “ Barış gücü” askerlerini çıkarır mı bilinmez ama Çin’in yeni ipek yolu projesi bu protestolarla rafa kalkmış oldu.

Çünkü Asya Türklere bırakılmayacak kadar stratejik bölge.

Türk birliği ise başka bahara kaldı.