His 2

Kurubaklagil ve Hayvansal Protein

Geçen haftaki yazımda “Amerika’yı yeniden keşfetmeyeceğiz ama soruya birlikte cevap bulacağız.” Demiştim. Evet, bir keşfi tekrarlamayacağız ama yeni bir şeyler de keşfetmeyeceğiz, belki birçoğumuzun ilk defa öğreneceği belki de birçoğumuzun zaten bildiği bir şeyi tekrar edeceğiz.

Bir önceki yazıda bahsettiğimiz tarihi figürlerin hissettikleri şeyin kökeni şu cümleden oluşmaktadır; “Sağ atriyumdaki atriyoventriküler düğümden septum aracılığıyla sağ ve sol ventriküle geçen ve kalp atışının normal düzeninin korumasına yardımcı olan modifiye edilmiş özelleşmiş kas demeti.” Latince-Türkçe karşımı açıklaması böyle ama biz lisede biyolojide derslerine buna “His Demeti” dendiğini öğrendik.

Bu His Demeti özetle yukarıda da bahsedildiği gibi kalp atışının normal düzenini sağlar. Peki, kalp atışının normal düzeni bozulursa ne olur? Ya da soruyu düzelteyim kalp atışının normal düzeni neden bozulur ya da ne olursa bu düzen geri sağlanır. Birinci soruya cevap sağlık sorunları, hastalık vs. gibi nedenler bozulmaya neden olur. İkinci soruya cevap ise bizim konumuzla alakalı olan kalp atışını neler düzenli hale geri getirir. Cevap; Kuruyemiş, Kurubaklagil, Hayvansal Protein?

İnsan anatomisinin bence eşi benzeri yok. Ana karnından tutun da yaşamın sonuna kadar organizma eşsiz bir şekilde çalışmaktadır bunda da hormonların etkisi inanılmaz büyük. İnsan bir şey hisseder, kızar bir hormon salgılanır. Üzülür, başka bir hormon salgılanır ya da sevinir başka bir yerden çok başka bir hormon salgılanır. Her duygu halinde kalp atışında değişiklik olur ve o his demeti olaya müdahale etmek ister. “İçimde bir sıkıntı var.”, “Kalbim sıkışıyor.” Ya da “İçimde kelebekler uçuşuyor.” Gibi duyguların altında yatan en önemli faktör bu his demetinin olaya müdahale etmesi ve ardından bir hormonun devreye girmesidir. Bir doktor ya da bir biyolog olmadığım için teknik konuları yani hormon denen mefhumun nasıl oluştuğunu ya da salgılandığını ister istemez geçmek zorundayım, ben etki ve sonuçlarına değinerek yazımı detaylandırayım.

Yukarı da yazımızda bahsi geçen bütün tarihe mal olmuş kişilerin en önemli içsel aracı motivasyondu. Ulu Önderin; “Geldikleri gibi giderler.” Demesindeki ilk neden bence safi saf motivasyondu. Bir insanın kendi kendini motive etmesine yardımcı olacak tek hormon ise dopamin hormonudur. Bu hormon mutluluk hormonu olarak da bilinir ama o kadar çok özelliği vardır ki tek işi insan vücudunu mutlu etmek değildir.

Bu hormonun çok bahsedilmeyen özelliğinden birisi ise kişinin duygusal tepkilerinin ve eylemlerinin kontrolünde önemli bir rol oynaması ayrıca kişinin hem zihinsel hem de fiziksel sağlığının pekişmesinde en önemli faktör olmasıdır. Yine çok bilinmeyen ikinci bir özelliği ise öğrenme becerisini arttırmasıdır.

Şimdi gelelim Muhammed Ali’nin ego dolu sözüne; “Alt tarafı bu da bir iş. Otlar büyür, kuşlar uçar, dalgalar kumları yalar. Ben de insanları yenerim.” Adam da ki özgüvene bak. Rakiplerine bu cümle ile şimdiden bilinçaltı mesajını vermiş. Evet, büyük şampiyondu evet çok çalışırdı ama boksör olduğu için spor yapıyordu, spor yapmak dopamin hormonu salgılatırdı ve çok fazla hayvansal protein tüketirdi ve bu da dopamin hormonu salgılanmasına neden olurdu. Yine az çok araştıranlar bilirdi ki Muhammed Ali uyku düzenine inanılmaz dikkat ederdi ve uyku düzeni fazla salgılanmış dopamini dengelerdi. Belki bütün bunları bilerek bu şekilde yaşadı, belki de tamamen tevafuk ama bu hayat şeması adamın motivasyonunu hep üst noktada tuttu.

“Özel bir yeteneğim yoktu fakat tutkulu derecede meraklıydım.” Diyen Albert Einsten’in mutlaka kahvaltıda yumurta yediğini paylaşayım, sıklıkla mercimek çorbası içer ve en sevdiği yemeğin ise Şinitzel olduğunu her zaman dile getirirmiş. En kıymet verdiği şeylerden birisinin ise kaliteli uyku olduğunu her fırsatta söylermiş. Az uyur ama kaliteli uykuya takıntılıymış. Dikkat ettiyseniz eğer yine hayvansal protein ve yine düzenli uyku.

Bence en beklenmedik olanı ise “Sınırlı zihinlere olan insanların, sınırsız güç alması zordur.” Diyen Nikola Tesla’nın yaşam tarzıdır. Sadece icatları ve büyük Tesla bobini altında kitap okurken fotoğrafı ile akılda kalan Tesla’nın her gün sekiz ile on mil yürüyüş yaptığını öğrendiğimde çok şaşırmıştım. Hatta 1933 yılında kendisi ile yapılan bir röportajda aynen şöyle demiştir. “Zararın çoğu, vücutta toksik koşullara neden olan ve biriken zehirlerin atılmasını imkânsız hale getiren aşırı yemek ve yetersiz egzersizden kaynaklanmaktadır.” Röportajda devamında ise şöyle devam eder. “Taze sebze, balık ve etten bol miktarda yerim.” Tüketmekten en çok hoşlandığı ve Midemi neden parlatmayayım? Dediği besinin ise süt olduğunu aynı röportajda eklemiştir. Buyurun dopamin için en etkili uyaranlar daha hayvansal protein, süt ve egzersiz.

Örnekleri arttırmak mümkün; birçok yayın organında haberde düzenli beslenme, düzenli uyku, düzenli egzersizin tavsiyesi edilir. Belki de benim bu yazıda tanımlamış olduğum şekilde bir tanıma rastlamadınız sonuçta six pack vadetmiyoruz. Geçmişe, tarihe yön vermiş birçok olaya ve esere tesiri bulunmuş karakterlere bu açında bakmak inanılmaz hoşuma gitti.

Bu yaşam tarzının bu şekilde düzenli bir döngü içinde olması, dopamin hormonumuzun salgılanmasına yardımcı olup öğrenme becerilerimizin artmasına, ayrıca motivasyonumuzun yüksek kalmasına yardımcı olacaktır. E bu kadar açıklamdan sonra hedefi olmayanlarda kendine bir hedefte bulur artık. He unutmadan insanda disiplin denen olgunun oluşmasına neden olan da dopamin hormonudur. Yani yine kapılar dopamin hormonuna çıkıyor iki nokta üst üste kapa parantez. İşte bahsettiğimiz ve nasıl olur dediğimiz HİS’sin  iki haftalık örnekli ve tanımlı açıklamasını yapmanın gönül rahatlığı ile küçüklerimin gözlerinden öperim. Stop. Selametle.